Ұлттық қор рекордтық мөлшерде «азайды».

• гарантталған трансферттер (екі триллион теңге);
• мақсатты трансферттер (3,29 трлн теңге);
• басқару шығындары (15 млрд теңге).

Галымжан Айтказин өткен жылмен салыстырғанда жағдайдың катастрофалық екенін атап өтті.

«2023 жылдың 1 желтоқсанына қарай Ұлттық қордағы таза түсімдер 4,3 трлн теңге болды, ал инвестициялық кірісті ескере отырып, 6,2 трлн теңге, алынған қаражат төрт триллион. Дегенмен, өткен жылдың соңында «ҚазМұнайГаз» акциялары бойынша схема жүргізілгендіктен, алынған қаражат 1,3 трлн теңгеге күрт артты, 5,3 трлн теңгеге жетті», деп атап өтті экономист.

Соңғы жылда Ұлттық қорға жүктеме айтарлықтай артты. Үкімет 2024 жылы мақсатты трансферттерді 1,6 трлн теңгеден 3,6 трлн теңгеге дейін арттырды. Нәтижесінде алынған қаражат рекордтық алты триллионға жетті.

Айтказиннің пікірінше, жағдай алаңдаушылық тудырады, себебі рекордтық алынған қаражат қордың өзінен және оның инвестициялық кірістерінен жабылады. Соңғы екі жылда Ұлттық қордан 11 трлн теңгеден астам қаражат алынды (шамамен 22 млрд доллар), ал оның ағымдағы көлемі 60 млрд долларды құрайды.

Экономист Ұлттық қордың инвестицияларынан алынатын кірістердің жартысы «Ұлттық қор - балаларға» бағдарламасына арналғанын еске салды. Алайда, қазіргі шығындар деңгейінде қордың ұзақ мерзімді тұрақтылығы мен болашақ ұрпақтардың игілігіне бағытталған жобаларды қолдау қабілеті туралы сұрақ туындайды.

Қазақстан билігіне тек Ұлттық қордың қаражатына ғана сенуден бас тарту және мемлекеттік бюджеттегі тапшылықты толтырудың басқа жолдарын іздеу керектігі туралы экономистер көптен бері айтып келеді. Соған қарамастан, мәжіліс депутаттары жақында елдің мұнай қорынан қосымша екі триллион теңге алу туралы шешім қабылдады.