Назарбаевтың күйеу баласын сотқа тарту мүмкін бе? Қазақстанның ең бай адамдарының бірі Тимур Құлыбаевқа не қауіп төнеді?

Кулибаев және оның әйелі елдегі ең ірі коммерциялық банк Halyk банкіне бақылау жасайды. Ол Алматы, Астана, Атырау, Ақтөбе, Ақтау, Шымкент және Дубайда жалпы ауданы бір миллион шаршы метрден асатын коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру және басқару саласындағы «Mercury Properties» компаниясының иесі.

Сонымен қатар, Кулибаевтың екі ондық мұнай өндіруші және мұнай трейдерлік компанияларында үлестері бар.

Бұл барлық мүлік Назарбаевтың билігі кезінде жұбайлар тарапынан сатып алынған. Алайда, бірінші президент биліктен кеткеннен кейін, Кулибаев сот алдында жауап беруі мүмкін. Nege Aqsha телеграм-арнасының хабарлауынша, олигархқа қатысты талап арызды Бас прокуратура жанындағы Активтерді қайтару комитеті берді: бұл ақпарат «Судебный кабинет» порталында жарияланғаннан кейін белгілі болды.

Осыған орай, мәжіліс депутаты Ермурат Бапи олигархты Қазақстан мұнайын сату арқылы жоғары кірістер алуында айыптады. Бапи Қазақстан мұнайын сатудан алынатын кірістің едәуір бөлігі Кулибаевқа тиесілі компанияларға кететінін мәлімдеді: олар 200-ден астам, 22 елде тіркелген. Депутаттың айтуы бойынша, олигарх жоғары пайда табады, ал Қазақстан сыртқы қарыздар мен болашақ ұрпақтар үшін құрылған Ұлттық қор қаражатын жұмсай отырып, бюджеттегі тапшылықты жамап жатыр.

«Баршаға белгілі, Қазақстан мұнайы своп операциялары арқылы ел ішінде бір бағамен, ал шетелде мүлде басқа [бағалармен] сатылады. Ал айырмашылық офшорларда және шетелдік компаниялардың есеп-шоттарында қалады, — деді Ермурат Бапи. — Енді тойып алу, алғанымен қанағаттану уақыты келді. Келешек ұрпақтарға да бір нәрсе қалдыру қажет!»

Бапи Қазақстанда пайдалы қазбаларды экспорттау бойынша Ұлттық оператор құру мәселесі пісіп жетілді деп атап өтті. Оның пікірінше, осындай оператордың пайда болуымен, Кулибаевты қоса алғанда, жеке тұлғалар мұнайды қайта сату арқылы байып кете алмайды.

Nege.Aqsha телеграм-арнасының мәліметтері бойынша, Кулибаевты Қазақстан мемлекеттік органдарының кедейлендіруді көздейтін тізіміне енгізу туралы шешім өткен жылы қабылданған. Одан кейін 2024 жылдың көктемінде Тимур Кулибаевтың өкілдері Қазақстанның Бас прокуратурасындағы Активтерді қайтару комитетіне үш талап арыз берді, бірақ олардың бәрі қабылданбады. Сол кезде ведомство олигархтың мемлекетке талап ететін мүлігі туралы ақпаратты жариялаудан бас тартты және бұл ақпарат мемлекеттік құпияларға жататынын мәлімдеді.

Nege.Aqsha-ның мәліметтері бойынша, 2023 жылдың 13 қазанында активтерді қайтару комиссиясының шешімімен Кулибаев олигархиялық субъектілердің құпия тізіміне енгізілді, оның мүлкі мемлекетке қайтарылуы мүмкін.

Сонымен қатар, БАҚ-та Кулибаевтың Қазақстан билігімен алдын ала келісімге келгені туралы ақпарат пайда болды: осы келісім бойынша ол бюджеттің пайдасына шамамен миллиард доллар төлейді, соның орнына өзінің «индикциясын» және активтерін сақтау мүмкіндігін алады.

Бұл ақпаратты кейін мұнай-газ саласының сарапшысы Олжас Байдильдинов түсіндірді. Оның айтуынша, шын мәнінде Қазақстан мемлекеті бұрынғы президенттің күйеуінен екі есе көп, яғни екі миллиард доллар алды. Бірақ ресми түрде бұл ақпарат ешкіммен расталмаған.